DKK dla Młodzieży – Susan Eloise Hinton „Outsiderzy”

Ponad pięć dekad temu, szesnastoletnia dziewczyna, poruszona rywalizacją gangów w swojej szkole zaczyna pisać książkę o tym, czego jest świadkiem. Dwa lata później książka ukazuje się, by przez dziesięciolecia towarzyszyć kolejnym pokoleniom. Sugestywną, dojrzałą, przejmującą swą autentycznością powieść Susan Eloise Hinton w Stanach Zjednoczonych włączono do kanonu lektur i to z gatunku tych entuzjastycznie pochłanianych przez uczniów. Porównywana z „Buszującym w zbożu”, częstokroć wymieniania przez ksiażkoholików jako jedna z niezapomnianych, formacyjnych powieści teraz dołącza do listy lektur DKK dla Młodzieży, działającym przy MiPBP w Dębicy. Główny bohater – Ponyboy – ucieleśnia wrażliwca, próbującego skryć swą delikatność pod zbroją przekory, buntowniczości i odwagi, często maskującej dodatkowo niewysłowiony lęk. To właśnie on, czternastoletni chłopiec jest fundatorem przeżyć podczas kolejnego spotkania DKK dla Młodzieży, które odbędzie się we wtorek, 27 czerwca 2023 r. o godz. 13.00 w pokoju nr 9 w Budynku Głównym MiPBP w Dębicy. Napisana ponad pół wieku temu, wciąż aktualna powieść zawiera w sobie prowokację do refleksji oraz stanowi próbę zmierzenia się z potrzaskiem niesprawiedliwości społecznej. Rozpięta pomiędzy odwiecznymi antagonizmami: odmiennością klas społecznych, poczuciem odpowiedzialności i moralności, wpajanym przez środowisko, etosem braterstwa, przyjaźni i poszukiwania akceptacji w matni przemocy polaryzuje, przytłacza, ale i daje nadzieje. Do jakiej konkluzji dotrą Dyskutantki? Przekonamy się za niespełna tydzień.

Susan Eloise Hinton, pisząc „Outsiderów”w gruncie rzeczy przelewała na papier własne wrażenia, spostrzeżenia, obawy i prognozy. Książka, napisana wyjątkowo prostym, dosadnym językiem z pewnością nie może być sklasyfikowana jako łatwa. Trudno też podejmować próby kategoryzacji wiekowej, ponieważ wyrazistość kreowanych bohaterów, brak binarnych i jednoznacznych charakterystyk oraz osądów, niebywała sugestywność i niezwykła celność w opisywaniu rzeczywistości wpisuje „Outsiderów” do klasy utworów wymykających się wszelkim etykietom. Jednak nie ucieknie przed nimi społeczeństwo, dzielące się na obozy – stawiające sobie czoła w kwestiach ideologicznych, tkwiące w upartym rozdarciu między szaleństwem walki a tęsknotą za akceptacją. Nie sposób uniknąć pytania, czy Susan, sięgając po ponadczasowy, niekiedy mocno już przeeksploatowany motyw dwóch ścierających się obozów nie ryzykuje pomówienia o konwencję. Co zadziwiające – szesnastolatka wychodzi zwycięsko z wyzwania, wręczając Czytelnikowi bilet do świata, w którym płynność relatywizmu oraz dysonans między grupami rówieśniczymi owocuje upiornym strachem, desperacją, tęsknotą za normalnością i bezpieczeństwem. Czy w takim świecie pozostaje jeszcze miejsce na niewinność?

Zapewne, sięgając po niebywale popularny gatunek, jakim jest young adult nie zastanawiamy się nad jego korzeniami. Zawdzięczamy go właśnie Susan – prekursorce święcącego obecnie tryumfy nurtu, cenionego za lekkość identyfikacji z bohaterami, swoistą paraboliczność, łatwość przenikania w głąb historii. Powieść należy do rzadkich przykładów, w których brak dystansu i pozostawanie w określonej sytuacji owocuje głębią obrazowania i trafnością wniosków.  W „Outsiderach”, razem z czternastoletnim Ponyboyem – Kucykiem – stawiamy czoła kwestiom fundamentalnym, poszukujemy gorączkowo przystani, doceniamy wartość prawdziwej, dozgonnej przyjaźni, lojalności i wsparcia, jakie zapewniają nam najbliżsi. Co istotne, brak tu oczywistych, kreślonych mocnym konturem podziałów na złych i dobrych. Autorka, empatyzując z Bażantami, bynajmniej nie przekreśla Towarów, pozwalając każdemu zabrać głos w polilogu aksjologicznym.

Choć trudno w to uwierzyć, przed nami spotkanie zapewne emocjonujące być może nawet bardziej niż książka, a jeżeli poczujemy niedosyt wrażeń, możemy zanurzyć się w seansie filmowym, dzięki znakomitej ekranizacji Francisa Forda Coppoli. Niewątpliwie, czeka nas niezwykle ożywiona, przedwakacyjna dyskusja, zapowiadająca burzliwe – w aspekcie czytelniczym – lato.