Podpułkownik Ludwik Marszałek „Zbroja” – spotkanie autorskie z prof. dr hab. Tomaszem Balbusem w MiPBP w Dębicy
27 marca 2023 r. o godz. 12.00 w siedzibie Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej w Dębicy odbyło się spotkanie autorskie z prof. dr hab. Tomaszem Balbusem, autorem i współautorem kilkunastu biografii, edycji źródłowych oraz monografii pt. Podpułkownik Ludwik Marszałek „Zbroja”. Narracje historyczne mogą odstraszać jako surowe i pozbawione tonu emocjonalnego, oderwane od kontekstu możliwego do zidentyfikowania przez młodą generację. Jednak wówczas, gdy poznajemy architektów naszej wolności bezpośrednio z relacji najbliższych im osób – ludzi z otoczenia: członków rodziny, znajomych, czy – jak w przypadku Ludwika Marszałka – również jego podkomendnych oraz tych, z którego losami połączyły go działania konspiracyjne, optyka znacząco się zmienia. Podczas spotkania z prof. Balbusem młodzież poznała „Zbroję” – lojalnego żołnierza, kochającego męża i troskliwego ojca, odpowiedzialnego przełożonego. Dzięki przystępności i klarowności wykładu dla młodzieży podpułkownik Marszałek uwyraźnił się, jako nie tylko postać historyczna, o której ma się mgliste pojęcie, lecz jako osoba-bohater, jedna z tych, której zawdzięczamy przywilej życia w suwerennym kraju. Wobec bohaterów naszej wolności pozostajemy wierzycielami, a jedynym być może sposobem na spłacenie długu jest ciągle ożywianie i przywracanie pamięci o tych, którzy na ołtarzu Ojczyzny nie wahali się złożyć najwyższej z ofiar. Stąd też odkrywanie kart historii i budowanie świadomości dla pokolenia dopiero wkraczającego w dorosłość posiada tak wysokie walory formacyjne.
Licznie zgromadzona publiczność złożona z klas 7. i 8. szkół podstawowych oraz zaproszonych gości, a także pasjonatów historii wysłuchała wykładu na temat podpułkownika Ludwika Marszalka „Zbroi”. Pan prof. dr hab. Balbus swoją najnowszą książkę pt. Podpułkownik Ludwik Marszałek „Zbroja” zbudował w oparciu o niewykorzystane dotychczas materiały archiwalne, pochodzące z blisko 30 archiwów i instytucji w kraju i za granicą, a także zbiorów prywatnych. Co godne podkreślenia, prelekcja autora publikacji o patronie 16. Dolnośląskiej Brygady Obrony Terytorialnej nie obejmowała jedynie konwencjonalnego zbioru faktów z życia głównego bohatera. Mieliśmy przyjemność poznać „Zbroję” bezpośrednio z relacji najbliższych mu osób. Polifonicznie skonstruowana opowieść historyczna bezsprzecznie zbliża nas do postaci, której poświęcamy nasz czas i uwagę, umożliwia budowanie odniesień do naszej własnej aksjologii, sytuowanie się w podobnych kontekstach, wymuszających takie, a nie inne zachowania. Wprowadzeni w biografię Marszałka najpierw poprzez symboliczną wędrówkę do jego stron rodzinnych, odwiedzamy Brzeziny, mające wówczas konotacje wręcz sielankowe z różnorodnością urzekających pejzaży, w które wpisane były wiejskie chaty. Następnie poznajemy „Wilka” – delikatnego acz zdecydowanego chłopca, wychowywanego wraz z rodzeństwem w duchu wartości patriotycznych i katolickich. Wzrusza nas wspomnienie ukochanej matki, rozmiłowanej w twórczości romantycznych wieszczów, których portrety sąsiadowały z podobiznami świętych.
Obserwujemy rodzącego się bojownika o wolność Ojczyzny, rzucającego klasztor, odstraszający bezwzględnością dyscypliny, jednak z uśmiechem przyjmujemy informację, że ten sam młodzieniec nie wzdraga się już przed wojskowym rygorem. Podziwiamy go oczyma zapatrzonej w niego i ufającej mu bezgranicznie siostry, Emilii, zawsze czekającej i podziwiającej brata, który roztoczył nad nią wręcz ojcowską opiekę, troszcząc się o jej edukację. Ujrzymy także, iż to samo podejście – dojrzała odpowiedzialność i opiekuńczość cechowała go w kontaktach podwładny-przełożony. Ci, którzy podlegali jego władzy mówią o nim z wielkim szacunkiem, bez bojaźliwości, za to z imponującym uznaniem. Mężny, niezłomny, skromny i kompetentny, stanowił autorytet, opisywany jedynie w kategorii superlatywu, lecz charakterystyki te dalekie są od wiernopoddańczego pustosłowia.
Spotkanie autorskie z prof. dr hab. Tomaszem Balbusem umożliwiające audytorium bliższe poznanie podpułkownika Ludwika Marszałka, stanowiło zarazem doskonałe wprowadzenie i zachętę do sięgnięcia po biograficzne opracowanie autorstwa naszego Gościa pt. Podpułkownik Ludwik Marszałek „Zbroja”. Dziękujemy serdecznie Panu prof. dr hab. Tomaszowi Balbusem za podróż, pozwalającą nam na świadome odkrywanie naszego chwalebnego dziedzictwa historycznego.