Kolor i kształt ojczyzny. Narodowy Dzień Niepodległości w MiPBP w Dębicy

Dzisiejsze obchody zbliżającego się Narodowego Święta Niepodległości w MiPBP w Dębicy stanowiły radosną zachętę do śmiałego sięgania po symbole polskości z dumą, godnością oraz należytym im szacunkiem. Z wykładu pt. „Symbole naszej historii”, wygłoszonego przez historyka, pracownika IPN, Pana Macieja Rędziniaka dowiedzieliśmy się o płynnej granicy między godłem a herbem, o burzliwej biografii orła białego, którego zmienne losy dyktowały surowe nakazy historii oraz o tym, kiedy oficjalnie ustanowiono polskie barwy narodowe. Podczas nietuzinkowej lekcji historii, przypomnieliśmy sobie również wydarzenia poprzedzające przywrócenie suwerennej Polski na światową arenę polityczną oraz sam niezapomniany dzień 11 listopada 1918, którego euforyczną aurę wciąż powinniśmy celebrować. Salę naszej Czytelni szczelnie wypełnili Uczniowie dębickich szkół podstawowych wraz z Opiekunami, czcząc pamięć bohaterów, którzy wiernie czekali i mężnie walczyli o wolność. Pośród gości nie zabrakło również reprezentantów władz. W spotkaniu uczestniczył Adam Pieniążek, Wicestarosta Powiatu Dębickiego, Władysław Bielawa, Radny Rady Powiatu Dębickiego oraz Aneta Sękowska, Dyrektor Wydziału Kultury, Turystyki, Sportu i Promocji. Za obecność i aktywny udział w spotkaniu serdecznie dziękujemy wszystkim uczestnikom.    

Spotkanie z okazji Narodowego Dnia Niepodległości rozpoczęło się rozstrzygnięcie konkursu plastycznego na znaczek pocztowy pt. „Bohaterowie naszej wolności”. Laureatów uhonorowaliśmy w pełni zasłużonymi nagrodami, ufundowanymi przez IPN Oddział w Rzeszowie, Miasto Dębicę oraz Powiat Dębicki. Tak żywy oddźwięk oraz głębokie zaangażowanie w inicjatywę mającą na celu rozbudzanie postaw poszanowania Małej i Dużej Ojczyzny poprzez aktywność twórczą zawdzięczamy wrażliwości i wiedzy historycznej młodych dębiczan, świadomych własnego dziedzictwa. Jednakże, nie byłaby ona pełną bez Pedagogów, roztaczających nad podopiecznymi troskliwe skrzydła, poprzez uważne i odpowiedzialne kształcenie, oparte na kształceniu w duchu patriotyzmu oraz ciągłemu pogłębianiu wiedzy historycznej.

Prelekcja Pana Macieja Rędziniaka, zatytułowana „Symbole naszej historii” zogniskowana była na emblematach naszej polskości: fladze oraz godle. Pracownik naukowy IPN zabrał uczniów w nieszablonową podróż, znakomicie dostosowując stylistykę przekazu do poziomu słuchaczy. Nie zabrakło ożywiających wyobraźnię pytań, odwołań do współczesności oraz sięgania po zabawne metafory, nie redukując jednak walorów edukacyjnych. To nie była jedna z nużących rozwlekłością lekcji, przerażających nadmiarem szczegółów. Wręcz przeciwnie, dzięki zręcznie i ze swadą nakreślonym porównaniom, jak choćby flag i herbów do znaków drogowych, prelegent ukazał słuchaczom złożone i zmienne dzieje naszych symboli, których forma ulegała wprawdzie zmianie, lecz nigdy nie zmieniała się ich wymowa. Ich uniwersalność, rozpoznawalność oraz nośność znaczeniowa pozwalały manifestować swoją przynależność państwową, stawać opór zaborcom oraz wzmacniać potęgę identyfikacji z uciemiężonym państwem. Barwy ojczyste podnosiły morale walczących i uśmierzały znój batalii o wyswobodzenie się spod jarzma zaborców.

Mówca klarownie i atrakcyjnie przedstawił genezę godła, mającego swe początki jeszcze w średniowiecznej heraldyce i zagłębił się w niuanse niezwykle złożonej ówczesnej symboliki. Wspólnie z Uczniami poddał nasze ojczyste godło drobiazgowej analizie, zwracając uwagę na poszczególne komponenty oraz wyjaśniając ich niebywale istotne znaczenie. Dzieci dowiedziały się, co ewokują czerwień i biel, pozycja majestatycznego ptaka oraz, że dawniej złotej koronie towarzyszył również pierścień. Zresztą, sama korona to pojawiała się na przestrzeni dziejów, to znikała. A dlaczego? To także wyjaśnił cierpliwy, nie stroniący od anegdoty i żartu, Pan Maciej Rędziniak. Nie zabrakło cennej refleksji nad odzyskiwaniem wolności, rolą Józefa Piłsudskiego, który jest w świadomości każdego Polaka ikoną, a zatem, jego sylwetkę również znamionuje głębia symbolu.

Wydaje się nam, że doskonale znamy symbole Polski, skoro posługujemy się nimi na co dzień i uczymy się o nich od najmłodszych lat, znamy je na wskroś. Lecz czy aby na pewno? Niewątpliwe, darzymy je szacunkiem, jako emblematy naszej tożsamości narodowej, ale czy wiemy, że czerwień na naszej fladze to ciemny cynober, a proporcja barw na fladze to 5:8? Symbole polskości towarzyszyły Polakom podczas zaciętych walk o wolność, eksponowały je kolejne generacje powstańców, noszono je podczas manifestacji patriotycznych. Pan Maciej Rędziniak zakończył swój wykład zachętą, by każdy z nas uczcił 103. rocznicę odzyskania niepodległości odśpiewaniem „modlitwy do ojczyzny”, jak nazwał nasz hymn. Namawiał do tego, by każde święto uhonorować pełnym szacunku odniesieniem do ojczystych barw, jak choćby poprzez założenie białej bluzki czy koszuli. Pamięć o Ojczyźnie nie musi nosić piętna martyrologii. Sami możemy nadać jej radosny wydźwięk także poprzez pozornie małe gesty.

Dziękujemy raz jeszcze za wspólną celebrację wartości patriotycznych podczas wyjątkowego wykładu, którym towarzyszyły dwie wystawy okolicznościowe: „Symbole naszej historii” oraz „Bitwa warszawska. Stulecie zwycięstwa”. Do obejrzenia ekspozycji zapraszamy wszystkich chętnych.