80. rocznica utworzenia Armii Krajowej – Światła pamięci o Bohaterach
„(…) przysięgam być wiernym Ojczyźnie mej Rzeczypospolitej Polskiej, stać nieugięcie na straży Jej honoru i o wyzwolenie Jej z niewoli walczyć ze wszystkich sił – aż do ofiary życia mego.”
Fragment Roty przysięgi żołnierza Armii Krajowej
Dziś mija 80 lat od utworzenia Armii Krajowej. 14 lutego 1942 r. to dzień, w którym Wódz Naczelny gen. Władysław Sikorski dokonał doniosłego aktu politycznego o ogromnej wadze symbolicznej. Tak bowiem postrzegamy przemianowanie Związku Walki Zbrojnej na Armię Krajową. Decyzja podyktowana potrzebą scalenia i ujednolicenia struktur konspiracyjnych i podporządkowania ich rządowi na uchodźctwie zaowocowała powstaniem największego w Europie podziemnego wojska. Ziemia dębicka wydała wielu bohaterów, przynależących do szeregów AK, a sam obwód ZWZ – AK pod kryptonimem „Dziekania”, „Deser” stanowił jeden z najenergiczniejszych rejonów ojczystej działalności konspiracyjnej. Kultywujemy pamięć i oddajemy cześć bohaterom do dziś, dumnie, z pełnią szacunku sławiąc imiona walecznych dębiczan i składając im hołd podczas uroczystości rocznicowych. Jeszcze dziś możemy uhonorować pamięć o tych, którym zawdzięczamy wolność, przyłączając się do akcji patriotycznej „Światło dla Bohatera z AK”.
Dębiczanie uczcili uroczyście 80. rocznicę powstania AK w obchodach, zainaugurowanych w niedzielę 13.02. 2022 r. mszą w kościele pw. św. Jadwigi. Po nabożeństwie w intencji Ojczyzny przy Pomniku Armii Krajowej na Cmentarzu Wojskowym złożono bukiety kwiatów, będące wymownym świadectwem wdzięczności za ofiarę z życia, waleczności i niezłomności oraz braku zawahania w zaciętych, okupionych krwią bojach o niezawisłą Polskę. W obchodach upamiętniających bohaterów podziemia MiPBP w Dębicy reprezentowała Dyrektor placówki, Pani Monika Rojek-Kałek.
Dębiczanie, jako świadomi spadkobiercy historycznego dziedzictwa, potrafią przywołać postacie bojowników, związanych z regionem i w gruncie rzeczy kształtujących jego dzieje. Zapytani, wymienimy m. in. następujące nazwiska: Jan Artur Towarnicki „Tur”, Marian Skwirut „Szpak”, Piotr Klamut „Pietrzak”, Antoni Cwen „Maszynowski” i Adam Lazarowicz „Klamra”. Lista pozostaje otwartą. Każdy żołnierz podziemia, także wciąż nieznany z imienia i nazwiska, o utajonej biografii, zasługuje na refleksję. Pozostajemy wobec nich dłużnikami wdzięczności i pamięci, zobowiązani za wolność, niedocenianą najczęściej aż do jej utraty. Stąd też zachęcamy do kontemplacyjnego gestu i symbolicznego hołdu z okazji 80. rocznicy powołania AK poprzez udział w ogólnopolskiej akcji zapalania świateł pamięci. Noc z 13 na 14 lutego rozjaśniały płomienie zniczy na grobach bohaterów podziemia, żołnierzy AK i Szarych Szeregów. Świece rozbłysły w miejscach egzekucji i na pomnikach pamięci, unieśmiertelniających tych którzy zginęli w imię Ojczyzny. Nie wahajmy się jednak jeszcze dziś dać wyraz pamięci ku czci poległym bojownikom o wolność Ojczyzny Małej i Dużej, przyłączając się do akcji „Światło dla Bohatera z AK”.
Godność i duma ze swego dziedzictwa w połączeniu z szacunkiem i umiłowaniem do Ojczyzny nakazała Polakom stanowczo odrzucić kolaborację z wrogiem i przeciwstawić się agresorowi. Te wartości złożyły się na podwaliny powstania AK i do dziś powinniśmy czuć się w obowiązku kultywować je również poprzez upamiętnianie naszych bohaterów. Szeregi Armii Krajowej postrzega się dzisiaj jako konsolidację tej części narodu polskiego, która wiedziona imperatywem patriotyzmu, zwróciła się ku walce o niezawisłość Ojczyzny, choćby najwyższą ceną. Powołanie armii podziemnej przyczyniło się do stworzenia jednolitej struktury, imponującej pod względem organizacji. Szacuje się, że podporządkowując sobie inne jednostki walki podziemnej, AK zyskiwała na liczebności, osiągając w 1940 r. liczbę 350 tys. zaprzysiężonych żołnierzy. Dzięki ich zaangażowaniu i wierności, działania o wyjątkowej efektywności i intensywności prześcignęły akty konspiracyjne w innych państwach ciemiężonej Europy, przeradzając się równocześnie się w pełen rozmachu wkład w działania wojskowe aliantów przeciwko niemieckiemu okupantowi.
Ogromny wachlarz działań AK obejmował dywersję, wywiad, propagandę niepodległościową oraz łączność kurierską i radiową. Prócz tego równolegle rozwijała się działalność z zakresu szkoleń wciąż zwiększającej liczebność kadr oraz zaopatrzenie i produkcję środków walki. Opór, w najłagodniejszej formie polegający na odmawianiu współpracy, przybrał kształt sabotażu i dywersji. Śmiałym, choć nieurzeczywistnionym celem taktycznym było przeprowadzenie powstania powszechnego, ogarniającego wszystkie ziemie Ojczyzny. AK-owcy pracowali bez przerwy i bez wytchnienia, bezustannie narażając siebie i swoje rodziny. Ziemia dębicka chlubić się może wyjątkowo silnymi związkami z Armią Krajową, poprzez sylwetki bohaterów, tutaj urodzonych i nieustraszenie walczących oraz operacje wojskowe. Sam obwód dębicki wyjątkowo wyróżnił się prężnością i skutecznością podczas walk o wolność zarówno w sferze wywiadowczej, jak i sabotażowo-dywersyjnej. Stąd tak silna i troskliwie pielęgnowana pamięć o heroizmie podziemia, upostaciowana w licznych miejscach pamięci, z których szczególnie wyróżnia się polana „Kałużówka”.
Wszystkich, którzy chcieliby poznać historię Dużej i Małej Ojczyzny serdecznie zapraszamy do bibliotek oraz Czytelni i Działu Informacji Regionalnej, gdzie znajdują się różnorodne publikacje, pozwalające zapoznać się z bogatą historią Armii Krajowej:
- Ruch oporu w Polsce
- Wojna partyzancka
- Armia Krajowa
- Powstanie Warszawskie
- Armia Krajowa – biografie
- Akcja „Burza”
- Polskie Państwo Podziemne
Źródło: obraz wyróżniający się https://80ak.pl/