80. rocznica akcji „Reinhardt”

„Ostateczne rozwiązanie kwestii żydowskiej” na zawsze będzie przeszywać dreszczem rozpaczy i niezgody wszystkie kolejne pokolenia, niezależnie od narodowości i wyznania. Koszmar powziętej strategii odzwierciedla już sama nomenklatura, w której określenie „rezerwat żydowski” jawi się jako wyjątkowo łagodna forma reifikacji. Jednak jako taka, pozostawała niewystarczająca dla Generalnego Gubernatorstwa, oczekującego absolutnej czystości rasy na zaanektowanych w 1939 r. ziemiach Rzeczypospolitej. Przejmująca precyzją zbrodnicza taktyka III Rzeszy została zainicjowana 80 lat temu akcją „Reinhardt”. Dziś, w Muzeum i Miejscu Pamięci w Bełżcu odbyły się uroczystości, upamiętniające wprawienie w ruch maszynerii ludobójstwa i oddające cześć ofiarom Holocaustu.
Uroczystości przygotowane zostały przez Instytut Pamięci Narodowej z prezesem dr. Karolem Nawrockim na czele oraz Państwowe Muzeum na Majdanku, reprezentowane podczas dzisiejszych uroczystości przez dyrektora instytucji dr. Tomasza Kranza. Hołd ofiarom zagłady złożyli także przedstawiciele Kancelarii Prezydenta RP, Ministra Edukacji i Nauki, trzech sąsiadujących województw: podkarpackiego, małopolskiego i lubelskiego. Specjalne słowo do zebranych skierowali: prezydent RP Andrzej Duda, premier Mateusz Morawiecki, minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek.

Pod kryptonimem „Einsatz Reinhardt” kryje się krwawa operacja unicestwienia Żydów z Generalnego Gubernatorstwa i okręgu białostockiego przeprowadzona w latach 1942-1943. Wzięła ona swą nazwę od imienia szefa Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy, Reinharda Heydricha i zakładała wymordowanie Żydów mieszkających na terenie pięciu dystryktów GG. Operacja rozpoczęła się likwidacją getta lubelskiego w nocy z 16 na 17 marca 1942 r. Wówczas niemiecka policja rozpoczęła wysiedlenia ludności z getta w Lublinie, wysiedlając 1600 osób. Począwszy od tej nocy, każdego dnia wagony towarowe, w imię zwichniętej moralności i w miarowy rytm zdeprawowanej idei, przewoziły niczego nieświadomych Żydów. Metodyka akcji wysiedleńczych w 1942 r. objęła utworzenie w dystrykcie krakowskim żydowskich dzielnic mieszkaniowych, w Przemyślu, Rzeszowie, Tarnowie, Bochni i Krakowie z których mieszkańców niebawem deportowano głównie do obozu zagłady w Bełżcu. Wśród zamordowanych byli dębiccy Żydzi wywiezieni do obozu po likwidacji getta w Dębicy 21 lipca 1942 roku.

Skalę bestialstwa może zilustrować werdykt „nieefektywności” metod takich, jak gazowanie i rozstrzeliwanie ofiar. Konsekwencją niewydolności tego systemu stały się imponujące pod względem logistycznym i okrucieństwa rozwiązania, przybierające formę rozbudowywania infrastruktury Zagłady. Powstały obozy eksterminacji w Bełżcu, Sobiborze i Treblince, podnoszące mechanizm szybkiego uśmiercania  na niespotykane dotychczas poziomy. Tu, sięgając po Cyklon B, zadawano śmierć więźniom, których ciała kremowano, by zatrzeć ślady, a to zaledwie wycinek zwyrodniałych praktyk, ku jakim się posuwano.

Szacuje się, że akcja Reinhardt pochłonęła ok. 2 mln niewinnych ofiar. Do zamordowanych w obozach zagłady: w Treblince, Bełżcu i Sobiborze oraz w obozie koncentracyjnym na Majdanku, należy dołączyć ofiary masowych egzekucji, równoległym „akcjom wysiedleńczym”, a także zakatowanych podczas egzekucji w obozach pracy, schwytanych podczas obław i zaplanowanych „polowań” na uciekinierów w miastach, wsiach i lasach.

15 marca w Muzeum i Miejscu Pamięci w Bełżcu złożony został hołd Żydom – wymordowanym brutalnie przez Niemców ofiarom „Einsatz Reinhardt”. Uroczystości, rozpoczęte o godz. 12.00, obejmowały modlitwę za ofiary Holocaustu oraz pozostawienie w niszy Ohel zapalonych zniczy jako świadectwa bolesnej pamięci i czci.

Dla podtrzymania pamięci oraz uczczenia 80. rocznicy wydarzeń, towarzyszących akcji Reinhardt i ofiarach „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej” Państwowe Muzeum na Majdanku zorganizowało cykl przedsięwzięć. W szeregu inicjatyw, mających trwać od połowy marca 2022 r. do listopada 2023 r. znajdują się m.in.: dyskusje, debaty, publikacje oraz wystawy i projekty filmowe.

W uroczystych obchodach 80. rocznicy akcji „Reinhardt” Dębicę reprezentowali: Zastępca Burmistrza, Pan Maciej Małozięć oraz Dyrektor MiPBP w Debicy, Pani Monika Rojek-Kałek.

Dla zainteresowanych tematem mamy następujące propozycje:

1. Holokaust
2. Żydzi w Polsce w latach 1939-1945 r.
3. Hitleryzm – biografie
4. SS – biografie
5. Politycy w Niemczech w latach 1918-1945 r.
6. Pamiętniki żydowskie w latach 1939-1945 r.
7. Obozy hitlerowskie
8. Antysemityzm w Polsce w latach 1939-1945 r.
9. Faszyzm w Europie w latach 1939-1945 r.
10. Ludobójstwo niemieckie
11. Niemieckie nazistowskie obozy zagłady