Krzysztof Penderecki – Dębickie korzenie wielkiego Mistrza. Projekt, który przekracza granice

23

października

2025

Krzysztof Penderecki – kompozytor, dyrygent, pedagog, a zarazem człowiek głęboko zakorzeniony w kulturze i duchowości – odcisnął trwały ślad nie tylko w historii światowej muzyki, ale i w pamięci swojego rodzinnego miasta. Dębica, w której urodził się 23 listopada 1933 roku, stała się miejscem pierwszych dźwięków, emocji i wrażeń, które ukształtowały jego wrażliwość artystyczną. To właśnie tu rozpoczęła się droga jednego z najważniejszych twórców współczesnej muzyki XX i XXI wieku.

Dębica – miasto, w którym wszystko się zaczęło – zawsze pamięta o swoim wybitnym Rodaku. Dowodem tej pamięci jest wyjątkowy projekt „Dębickie Korzenie – Krzysztof Penderecki in memoriam. Przekraczać granice…”, zrealizowany przez Miejską i Powiatową Bibliotekę Publiczną w Dębicy w ramach programu Granty KPO – Komponent A2.5.1 Narodowego Instytutu Muzyki i Tańca. Dębica – miasto, w którym wszystko się zaczęło – zawsze pamięta o swoim wybitnym Rodaku.

Celem przedsięwzięcia było nie tylko uczczenie pamięci Mistrza, lecz także przybliżenie jego dziedzictwa mieszkańcom regionu – od najmłodszych po seniorów – oraz ukazanie, jak muzyka, sztuka i edukacja mogą przenikać się i tworzyć wspólną przestrzeń dla kultury.

Projekt obejmuje szereg różnorodnych działań:

  • Koncert Chóru Polskiego Radia w kościele pw. św. Jadwigi w Dębicy – wydarzenie o ogólnopolskim zasięgu, połączone z transmisją online, które umożliwi  dostęp do wysokiej kultury szerokiemu gronu odbiorców.
  • Plener malarski „Przekraczać granice” w Lusławicach – w miejscu szczególnie związanym z Pendereckim i jego Europejskim Centrum Muzyki, gdzie uczestnicy inspirowali się nie tylko muzyką Mistrza, ale też światem natury i ciszy, które były mu tak bliskie.
  • Wystawa poplenerowa w Galerii Sztuki w Dębicy, prezentująca prace powstałe podczas pleneru, to artystyczny dialog z muzyką Pendereckiego – próbujący przełożyć dźwięk na barwę, rytm i światło.
  • Warsztaty edukacyjne – „Penderecki przez dziurkę od klucza” dla dzieci, „Alfabet Pendereckiego” dla młodzieży oraz wyjątkowe warsztaty dla dorosłych i seniorów połączone ze spacerem sensorycznym w Arboretum Lusławickim, podczas których uczestnicy doświadczali świata tak, jak czynił to Mistrz – wszystkimi zmysłami: słuchem, wzrokiem, dotykiem i węchem.

Muzyka, która łączy pokolenia

Penderecki był artystą, który potrafił połączyć to, co nowoczesne, z tym, co zakorzenione w tradycji. W jego utworach – od awangardowego „Trenu – Ofiarom Hiroszimy” po monumentalne „Polskie Requiem” – słychać zarówno krzyk współczesności, jak i modlitwę minionych wieków. Tak samo projekt „Dębickie Korzenie” łączył przeszłość z teraźniejszością, tradycję z nowymi technologiami, sztukę z edukacją.

Dzięki zakupionemu w ramach przedsięwzięcia sprzętowi do transmisji online, wydarzenia mogły być dostępne dla szerszej publiczności, a pracownicy biblioteki podnieśli swoje kompetencje cyfrowe poprzez specjalistyczne szkolenia. W ten sposób Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Dębicy nie tylko realizowała misję upowszechniania kultury, ale także wzmocniła swój potencjał organizacyjny i techniczny.

Sztuka, natura, edukacja – dialog, który trwa

Szczególne miejsce w projekcie zajęły działania ekologiczne i sensoryczne – nawiązujące do pasji Pendereckiego jako miłośnika przyrody i dendrologa. Arboretum w Lusławicach, gdzie artysta przez lata tworzył i pielęgnował unikatowy ogród drzew, stało się przestrzenią spotkania człowieka ze światem natury i dźwięku. Uczestnicy warsztatów odkrywali, że muzyka to nie tylko kompozycja nut, lecz także szelest liści, śpiew ptaków i cisza pośród drzew.

W tym kontekście tytuł projektu „Przekraczać granice…” nabiera szczególnego znaczenia – bo Penderecki przez całe życie przekraczał granice gatunków, form, stylów, a także barier między kulturą a naturą, tradycją a nowoczesnością.

Dziedzictwo, które inspiruje

„Dębickie Korzenie – Krzysztof Penderecki in memoriam” to nie tylko cykl wydarzeń artystycznych, ale także świadectwo tego, że pamięć o Mistrzu jest wciąż żywa. Dzięki zaangażowaniu instytucji, artystów, pedagogów i uczestników projekt stał się przestrzenią spotkania – miejscem, w którym muzyka, sztuka i człowiek współbrzmią ze sobą.

Dębica, jako miasto narodzin Krzysztofa Pendereckiego, z dumą kontynuuje tę opowieść – opowieść o pasji, odwadze i pięknie, które nie zna granic.


Projekt „Dębickie Korzenie – Krzysztof Penderecki in memoriam. Przekraczać granice…” został dofinansowany ze środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności w ramach programu „Granty dla instytucji kultury” – Komponent A2.5.1, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca.

Całkowita wartość przedsięwzięcia „Dębickie Korzenie – Krzysztof Penderecki in memoriam. Przekraczać granice…” wynosi 96 350,00 zł
Kwota wsparcia udzielonego w ramach programu „Granty dla instytucji kultury” – Komponent A2.5.1, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca, wynosi 77 080,00 zł